Definitie Fascisme
Geplaatst: vr 27 nov 2020, 16:16
Onlangs had ik op Twitter een discussie met David Suurland over fascisme. Suurland is in 2012 summa cum laude gepromoveerd op een onderzoek naar totalitaire ideologieën (zie https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/19888 ). Promotor was Afshin Ellian.
Ik vroeg hem wat hij van de fascisme-definitie vond van Fred Neerhoff en David Bakker in: https://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=5473:
“Fascisme is een politieke ideologie die onder mythisch leiderschap een gedwongen samenwerking tussen kapitaal en arbeid wil bewerkstelligen. Voordeel van deze op economische grondslag gebaseerde definitie is dat het fascistoïde tendensen op inzichtelijke wijze toetsbaar maakt. Daarvoor zijn de criteria: 1. corporatisme 2. geweld en 3. mythisch leiderschap”.
Suurland
Volgens Suurland is corporatisme geen wezenlijk kenmerk van het fascisme. Enkele Twitter-citaten van Suurland (d.d. 25 november 2020):
“Fascisme is in essentie de esthetiek van geweld en de mythe van wedergeboorte maar met een uitermate gede-ideologiseerd flexibel sociaal, politiek en economisch programma.”
“Totalitarisme daarentegen is de hyper ideologische samenleving die geen ruimte laat voor pragmatische afwegingen (hooguit tijdelijk) Mussolini keerde zich ook tegen dit soort eschatologisch denken en Himmler wees daarop het fascisme ook af. (het was slechts oppervlakte).”
“De Nacht van de lange messen is ook de transitie van fascisme (SA) naar totalitarisme (SS). totalitarisme wordt pas mogelijk als fascisme zijn werk (oppositie onmogelijk maken) heeft gedaan.”
“Het corporatisme is denk ik een belangrijk element van de strategische organisatie van fascistische bewegingen (italie) maar ik zie het niet als wezenskenmerk. Paxton, Rope, Griffin en Arendt zien het vooral als een anti beweging met vrijwel geen programmatische invulling.”
“Een ander belangrijk onderscheid is dat fascisme de sacralisatie van de staat nastreeft. (gentile) Totalitarisme ziet de staat juist als obstakel. Het gaat om de sacralisatie van de universele klasse, ras of geloofsgemeenschap.”
“De definities die ik heb bestudeerd zien corporatisme vooral als bij-fenomeen wat in die politieke context nodig was om momentum te grijpen. Groot-industriëlen maken gulle medestanders. Maar het is uit opportunisme. Fascisten hebben een onderontwikkelde economische visie.”
“Dat (corporatisme, toevoeging DB) is denk ik vooral een reflectie van de machtsbalans. Groot industrieelen, aristocraten, kerken en conservatieven waren als de dood voor communisme / socialisme en daardoor gulle sponsoren. Dan schrijf je hun belang in je programma. Dat is m.i. strategie en geen wezenskenmerk.”
“De vormloosheid van fascisme stond dit soort lokale strategische partnerships (hij doelt op samenwerking kapitaal en arbeid, toevoeging DB) ook niet in de weg. Dat is juist een van de elementen van fascisme dat het niet echt een programma heeft. Het is esthetiek en mythe, maar niet gehinderd door ideologische doctrines.”
Blommestijn
Eerder had ik op Twitter een discussie met Raisa Blommestijn die bij Afshin Ellian promotie-onderzoek doet naar de Weimarrepubliek. Zij stelt, op 7 juli 2020, dat het fascisme is voortgekomen uit het socialisme:
“Goed boek is dat, Kershaw is een excellente schrijver. Ik heb deze man net ook gewezen op "Mussolini. A New Life" van Nicholas Farrell. In hoofdstuk 7 legt hij perfect uit hoe het fascisme ontstond (uit het socialisme, toevoeging DB).”
Ik repliceerde dat je het fascisme hooguit als reactie op het socialisme/marxisme kan beschouwen.
Ellian
Afshin Ellian zelf gooit in een column in de Telegraaf van 3 augustus 2020 getiteld ‘Inclusieve dogma’s stoelen op fascistische idealen’ diverse ideologieën slordig op 1 hoop: https://www.telegraaf.nl/nieuws/5929296 ... he-idealen. Na de misdaden onder Hitler, Stalin en Mao te hebben benoemd schrijft hij:
“Vijanden van het ’reine ras’
De nationaalsocialisten wilden de absolute gelijkheid voor in hun ogen eigen ’verheven ras, volk’. Na de uitroeiing van alle anderen zou het utopische volk van het nationaalsocialisme voor zichzelf het paradijs op aarde scheppen. Daarvoor moesten nogal mensen, ook uit hun eigen volk, opgeofferd worden. Ook deze vorm van een totalitaire staat behandelde anderen die als vijanden van het ’reine ras’ werden gezien, ongelijk. De natuur van mensen wilden ze omploegen en vereffenen.
Soms vraag ik me af of het nieuwe dogma, namelijk de inclusieve samenleving, niet een voortzetting van oude socialistische en fascistische idealen inzake gelijkheid is. Ja, Ellian pas op, hier gaat het om goede mensen met goede bedoelingen. Tja, velen zagen aanvankelijk in Hitler, Lenin, Stalin of Khomeini en hun omgeving engelachtige mensen met goede bedoelingen! Ook zij wilden alleen maar de historische misdadige ongelijkheid elimineren.”
Ellian stelt in feite het socialisme gelijk aan het stalinisme en fascisme. Nogal een misser.
Conclusie: Het lijkt erop dat in academische kringen rondom Ellian discutabele denkbeelden over de ware aard van het fascisme en andere ideologieën rondwaren.
Ik vroeg hem wat hij van de fascisme-definitie vond van Fred Neerhoff en David Bakker in: https://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=5473:
“Fascisme is een politieke ideologie die onder mythisch leiderschap een gedwongen samenwerking tussen kapitaal en arbeid wil bewerkstelligen. Voordeel van deze op economische grondslag gebaseerde definitie is dat het fascistoïde tendensen op inzichtelijke wijze toetsbaar maakt. Daarvoor zijn de criteria: 1. corporatisme 2. geweld en 3. mythisch leiderschap”.
Suurland
Volgens Suurland is corporatisme geen wezenlijk kenmerk van het fascisme. Enkele Twitter-citaten van Suurland (d.d. 25 november 2020):
“Fascisme is in essentie de esthetiek van geweld en de mythe van wedergeboorte maar met een uitermate gede-ideologiseerd flexibel sociaal, politiek en economisch programma.”
“Totalitarisme daarentegen is de hyper ideologische samenleving die geen ruimte laat voor pragmatische afwegingen (hooguit tijdelijk) Mussolini keerde zich ook tegen dit soort eschatologisch denken en Himmler wees daarop het fascisme ook af. (het was slechts oppervlakte).”
“De Nacht van de lange messen is ook de transitie van fascisme (SA) naar totalitarisme (SS). totalitarisme wordt pas mogelijk als fascisme zijn werk (oppositie onmogelijk maken) heeft gedaan.”
“Het corporatisme is denk ik een belangrijk element van de strategische organisatie van fascistische bewegingen (italie) maar ik zie het niet als wezenskenmerk. Paxton, Rope, Griffin en Arendt zien het vooral als een anti beweging met vrijwel geen programmatische invulling.”
“Een ander belangrijk onderscheid is dat fascisme de sacralisatie van de staat nastreeft. (gentile) Totalitarisme ziet de staat juist als obstakel. Het gaat om de sacralisatie van de universele klasse, ras of geloofsgemeenschap.”
“De definities die ik heb bestudeerd zien corporatisme vooral als bij-fenomeen wat in die politieke context nodig was om momentum te grijpen. Groot-industriëlen maken gulle medestanders. Maar het is uit opportunisme. Fascisten hebben een onderontwikkelde economische visie.”
“Dat (corporatisme, toevoeging DB) is denk ik vooral een reflectie van de machtsbalans. Groot industrieelen, aristocraten, kerken en conservatieven waren als de dood voor communisme / socialisme en daardoor gulle sponsoren. Dan schrijf je hun belang in je programma. Dat is m.i. strategie en geen wezenskenmerk.”
“De vormloosheid van fascisme stond dit soort lokale strategische partnerships (hij doelt op samenwerking kapitaal en arbeid, toevoeging DB) ook niet in de weg. Dat is juist een van de elementen van fascisme dat het niet echt een programma heeft. Het is esthetiek en mythe, maar niet gehinderd door ideologische doctrines.”
Blommestijn
Eerder had ik op Twitter een discussie met Raisa Blommestijn die bij Afshin Ellian promotie-onderzoek doet naar de Weimarrepubliek. Zij stelt, op 7 juli 2020, dat het fascisme is voortgekomen uit het socialisme:
“Goed boek is dat, Kershaw is een excellente schrijver. Ik heb deze man net ook gewezen op "Mussolini. A New Life" van Nicholas Farrell. In hoofdstuk 7 legt hij perfect uit hoe het fascisme ontstond (uit het socialisme, toevoeging DB).”
Ik repliceerde dat je het fascisme hooguit als reactie op het socialisme/marxisme kan beschouwen.
Ellian
Afshin Ellian zelf gooit in een column in de Telegraaf van 3 augustus 2020 getiteld ‘Inclusieve dogma’s stoelen op fascistische idealen’ diverse ideologieën slordig op 1 hoop: https://www.telegraaf.nl/nieuws/5929296 ... he-idealen. Na de misdaden onder Hitler, Stalin en Mao te hebben benoemd schrijft hij:
“Vijanden van het ’reine ras’
De nationaalsocialisten wilden de absolute gelijkheid voor in hun ogen eigen ’verheven ras, volk’. Na de uitroeiing van alle anderen zou het utopische volk van het nationaalsocialisme voor zichzelf het paradijs op aarde scheppen. Daarvoor moesten nogal mensen, ook uit hun eigen volk, opgeofferd worden. Ook deze vorm van een totalitaire staat behandelde anderen die als vijanden van het ’reine ras’ werden gezien, ongelijk. De natuur van mensen wilden ze omploegen en vereffenen.
Soms vraag ik me af of het nieuwe dogma, namelijk de inclusieve samenleving, niet een voortzetting van oude socialistische en fascistische idealen inzake gelijkheid is. Ja, Ellian pas op, hier gaat het om goede mensen met goede bedoelingen. Tja, velen zagen aanvankelijk in Hitler, Lenin, Stalin of Khomeini en hun omgeving engelachtige mensen met goede bedoelingen! Ook zij wilden alleen maar de historische misdadige ongelijkheid elimineren.”
Ellian stelt in feite het socialisme gelijk aan het stalinisme en fascisme. Nogal een misser.
Conclusie: Het lijkt erop dat in academische kringen rondom Ellian discutabele denkbeelden over de ware aard van het fascisme en andere ideologieën rondwaren.