Evangelisch atheïsme volgens John Gray

David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door David Bakker »

De Engelse filosoof John Gray stelt* min of meer dat het evangelische atheïsme, dat de laatste jaren fanatiek wordt beleden, in feite een slap aftreksel is van het christendom. Het onderdrukken van religie, zoals evangelische atheïsten voorstaan, is volgens hem vergelijkbaar met het onderdrukken van seksualiteit: een tot mislukken gedoemde onderneming. We geven enkele interessante citaten:

“Dawkins, Hitchens en de rest van het stel geloven wellicht nog steeds dat, op de lange termijn, de religie door de opkomst van de wetenschap naar de marge van het menselijk bestaan zal worden verdrongen, maar dit is inmiddels meer een geloofsartikel dan een op bewijs gebaseerde theorie.”

“Het van bekeringsijver vervulde atheïsme vormt een hernieuwing van de slechtste aspecten van het christendom en de islam. Net als deze religies is het een universeel bekeringsproject. Bekeringsijverige atheïsten twijfelen er geen seconde aan dat het menselijk leven getransformeerd kan worden als iedereen hun zienswijze overneemt, en ze zijn er zeker van dat er maar één levenswijze is – die van henzelf, voorzien van de nodige verfraaiingen – die voor iedereen geschikt is. Zeker atheïsme hoeft per se een dergelijk missionair geloof te zijn. Een humanisme dat een typisch menselijke neiging veroordeelt, doet nogal merkwaardig aan, maar toch is dat wat evangelische atheïsten doen als ze godsdienst demoniseren.”

“In The God Delusion probeert Dawkins de aantrekkingskracht van de religie te verklaren met de theorie van de memen: nogal vaag gedefinieerde conceptuele eenheden die met elkaar wedijveren in een parodie van de natuurlijke selectie. Hij onderkent dat mensen universeel geneigd zijn tot religieus geloof en dat de religie daarom een of ander evolutionair voordeel geboden moet hebben, maar heden ten dage, zo stelt hij, weet religie zich voornamelijk te handhaven door middel van slecht onderwijs. Vanuit een darwinistisch standpunt gezien, doet de cruciale rol die Dawkins toekent aan het onderwijs nogal wonderlijk aan. De menselijke biologie is in de loop van de geschiedenis niet ingrijpend veranderd, en als de religie deel uitmaakt van de menselijke aard, valt moeilijk te begrijpen hoe een ander soort onderwij daar iets aan zou kunnen veranderen. Toch lijkt Dawkins ervan overtuigd dat de religie zou uitsterven als ze kinderen op scholen en gezinnen niet langer met de paplepel zou worden ingegeven. Dit is een zienswijze die meer gemeen heeft met een bepaald soort fundamentalistische theologie dan met de theorie van het darwinisme, en ondanks mijzelf word ik toch herinnerd aan een evangelische christen die me verzekerde dat kinderen die in een kuise omgeving worden opgevoed, zullen opgroeien zonder onbetamelijke seksuele impulsen.

Dawkins “memethische religietheorie’ is een klassiek voorbeeld van de onzin die wordt voortgebracht als het darwinistische denken wordt toegepast buiten het veld waarop het betrekking heeft. Samen met Dennet, die ook een versie van deze theorie uitdraagt, beweert Dawkins dat religieuze ideeën overleven omdat ze in staat zijn zich te handhaven in elke ‘memenpoel’, of anders omdat ze deel uitmaken van een ‘memenplex’, een verzameling soortgelijke memen, zoals het idee dat je van 72 maagden zult kunnen genieten als je als martelaar sterft. Helaas is de mementheorie alleen maar wetenschappelijk in die zin waarin ook de theorie van het Intelligent Design als wetenschappelijk beschouwd kan worden. Strikt genomen is het niet eens een theorie. Praten over memen is niet meer dan de meest recente aflevering in een lange reeks onbezonnen darwinistische metaforen."


"Dawkins vergelijkt religie met een virus: religieuze ideeën zijn memen die de geest kunnen infecteren, en vooral kinderen zijn daar erg vatbaar voor. Biologische metaforen kunnen soms nuttig zijn: zo lijkt de geest van evangelische atheïsten wel bijzonder vatbaar voor infectie door religieuze memen. Dergelijke analogieën zitten echter vol gevaren. Dawkins besteed veel aandacht aan de onderdrukkende werking van de religie, en die is reëel genoeg. Hij besteedt minder aandacht aan het feit dat een deel van de ergste wandaden in de moderne geschiedenis is begaan door regimes die hun misdrijven juist op wetenschappelijke wijze probeerden te rechtvaardigen. Het ‘wetenschappelijke racisme’ van de nazi’s, en het ‘dialectisch materialisme’ van de Sovjets brachten de onpeilbare complexiteit van het menselijke leven terug tot de dodelijke eenvoud van een wetenschappelijke formule. In beide gevallen was de daarvoor gebruikte wetenschap niet meer dan flauwekul, maar destijds werd die serieus genomen, en niet alleen onder de genoemde regimes. De wetenschap laat zich al net zo gemakkelijk gebruiken voor onmenselijke doeleinden als alle andere menselijke instituties. Gezien het enorme gezag dat wetenschap geniet, is het risico dat ze op deze wijze zal worden misbruikt zelfs nog groter."

*) John Gray, Grays Anatomie – Geschriften, hoofdstuk 23 'Evangelisch atheisme, wereldlijk christendom', blz. 377-392 Ambo Amsterdam 2009
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door fred neerhoff »

Hoe kom je erbij om Gray hier als autoriteit te lanceren?
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef:Hoe kom je erbij om Gray hier als autoriteit te lanceren?
Het was niet zozeer hem als autoriteit te lanceren. Ik vond zijn opmerkingen wel interessant en wellicht voor discussie vatbaar.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door fred neerhoff »

Gray gebruikt erg veel woorden zonder de kern te raken. Ten eerste maakt hij geen duidelijk onderscheid tussen godsdienst en religie. En als religie onafscheidelijk bij de mens hoort, ja, als a-morele neiging zelfs aangeboren is, dan is Dawkin's idee om religie als een kwaadaardig virus af te schilderen logischerwijs een gotspe.

De kern is natuurlijk dat religie politiek gebruikt kan worden. Dat kan ten goede of ten kwade. Conclusie: Dawkins fulmineert niet tegen religie an sich, maar tegen politieke machtsvorming. Een zombie dus!

Verder kan de mementheorie van Dawkins niet weerlegd noch bevestigd worden en is alleen al om die reden geen wetenschappelijke theorie.
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef: Conclusie: Dawkins fulmineert niet tegen religie an sich, maar tegen politieke machtsvorming. Een zombie dus!
Dit is niet helemaal duidelijk. Weet Dawkins zelf dat hij niet tegen religie fulmineert?
hagenaars

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door hagenaars »

Ja, dit kunnen we wel eens uitwerken. Het woord Zombie is niet helemaal adequaat, lijkt mij. :P



Een zombie is een mythisch wezen. Het is een lichaam teruggebracht uit de dood door magische krachten. De zombie vindt zijn oorsprong in Afrikaanse en ...
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:Weet Dawkins zelf dat hij niet tegen religie fulmineert?
Nee dus. Hij denkt dat hij 'het kwaad' kan bestrijden. Als een mytisch wezen...
hagenaars

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door hagenaars »

Ik zou jullie adviseren nog even te grasduinen op de officiële site van Richard Dawkins, ik vond met name het item met Stephen Fry and friends over Christopher Hitchens erg vermakelijk.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door fred neerhoff »

hagenaars schreef:Ik zou jullie adviseren nog even te grasduinen op de officiële site van Richard Dawkins, ik vond met name het item met Stephen Fry and friends over Christopher Hitchens erg vermakelijk.
Maak even duidelijk wat jouw advies met de lopende discussie van doen heeft.
hagenaars

Re: Evangelisch atheïsme volgens John Gray

Bericht door hagenaars »

Helemaal niets... :D maar ik vind de term ' evangelisch atheïsme' de zaak niet bepaald duidelijker maken en dat doet (of deed ) Hitchens wel en omdat je ook nog om hem kan lachen... :mrgreen:
Plaats reactie