Immanuel Kant, een overschatte filosoof

David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door David Bakker »

Ik probeer me enigszins te verdiepen in Kant. Dat is geen onverdeeld genoegen. Kant probeert een middenweg te vinden tussen empirisme en rationalisme hetgeen leidde tot diens ‘transcedentale’ methode. Volgens mij rammelt zijn filosofie van alle kanten maar door de enorme brei aan begrippen (hier haalde Leo Polak de mosterd) is het lastig een en ander te weerleggen. Een aantal Kanttekeningen ontleend aan http://www.iep.utm.edu/kantview/#SH2g :

- At the foundation of Kant’s system is the doctrine of “transcendental idealism,” which emphasizes a distinction between what we can experience (the natural, observable world) and what we cannot (“supersensible” objects such as God and the soul). Kant argued that we can only have knowledge of things we can experience. Accordingly, in answer to the question, “What can I know?” Kant replies that we can know the natural, observable world, but we cannot, however, have answers to many of the deepest questions of metaphysics;

- Kant’s ethics are organized around the notion of a “categorical imperative,” which is a universal ethical principle stating that one should always respect the humanity in others, and that one should only act in accordance with rules that could hold for everyone. Kant argued that the moral law is a truth of reason, and hence that all rational creatures are bound by the same moral law. Thus in answer to the question, “What should I do?” Kant replies that we should act rationally, in accordance with a universal moral law;

- Kant also argued that his ethical theory requires belief in free will, God, and the immortality of the soul. Although we cannot have knowledge of these things, reflection on the moral law leads to a justified belief in them, which amounts to a kind rational faith. Thus in answer to the question, “What may I hope?” Kant replies that we may hope that our souls are immortal and that there really is a God who designed the world in accordance with principles of justice.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:Kant probeert een middenweg te vinden tussen empirisme en rationalisme hetgeen leidde tot diens ‘transcedentale’ methode.
Wim Klever (Spinoza kenner) stelt dat Kant fout zit met zijn kennistheorie, want volgens Kant zou de mens het wezen (an sich) van de werkelijkheid niet kunnen kennen. Met deze constatering treft Klever m.i. precies de zwakke plek van Kant's filosofie.

Want achter de empirische werkelijkheid (David Hume) gaat volgens Kant iets anders, iets hogers (het "wezen") schuil. En dat "iets" blijft voor de mens verborgen, zo weet Kant te melden.

Dit is per definitie een niet te verifiëren, onwetenschappelijke bewering, en Kant maakt met deze, in de kern theologische speculatie de weg vrij voor het bestaan van een transcendente God.

Daarmee is Kant ontmaskerd als het prototype van een Gematigd Verlichter (de hoofdstroom binnen de Verlichting waar men meestal op doelt als men het over "de Verlichting" heeft) met de hun typerende compromissen aan het geloof (christendom).

Kant was dus een uitgesproken tegenstander van de Radicale Verlichting, welke laatste stroming binnen de Verlichting zich juist kenmerkt door een radicale afwijzing van het bovennatuurlijke (transcedente). viewtopic.php?f=9&t=428
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef: Wim Klever (Spinoza kenner) stelt dat Kant fout zit met zijn kennistheorie, want volgens Kant zou de mens het wezen (an sich) van de werkelijkheid niet kunnen kennen. Met deze constatering treft Klever m.i. precies de zwakke plek van Kant's filosofie.

Want achter de empirische werkelijkheid (David Hume) gaat volgens Kant iets anders, iets hogers (het "wezen") schuil. En dat "iets" blijft voor de mens verborgen, zo weet Kant te melden.

Dit is per definitie een niet te verifiëren, onwetenschappelijke bewering, en Kant maakt met deze, in de kern theologische speculatie de weg vrij voor het bestaan van een transcendente God.
David Hume stelde dat er geen objectieve kennis mogelijk is want alle kennis is afkomstig van waarneming. Dus bij hem is er geen sprake van metafysica, geen wezen achter de waargenomen verschijnselen.

Bij Kant is er sprake van een wezen achter de waargenomen verschijnselen dat we niet kennen. Bij Kant is er dus sprake van metafysica die niet wordt uitgewerkt. Het "kromme" van Kant is dat zijn moraaltheorie vereist dat we in vrije wil, God en een onsterfelijke ziel moeten geloven. Zijn moraaltheorie is gebaseerd op iets dat we niet kennen maar wel moeten geloven. Puur drijfzand als je het mij vraagt. Ook het vermeende universele karakter van zijn zedenwet is een punt van discussie.

Bij Spinoza vormen de natuurwetten (die kunnen worden omschreven in wiskundige termen) het wezen - de metafysica - achter de te waar te nemen verschijnselen.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:David Hume stelde dat er geen objectieve kennis mogelijk is want alle kennis is afkomstig van waarneming. Dus bij hem is er geen sprake van metafysica, geen wezen achter de waargenomen verschijnselen.
Klopt, Hume was een naturalist.
David Bakker schreef:Bij Kant is er sprake van een wezen achter de waargenomen verschijnselen dat we niet kennen.
Sterker nog, Kant meent méér te weten, namelijk dat de mens iets wezenlijks niet zou kunnen weten. Kant wist veel, snap je?
David Bakker schreef:Bij Spinoza vormen de natuurwetten (die kunnen worden omschreven in wiskundige termen) het wezen - de metafysica - achter de te waar te nemen verschijnselen.
Die wetten liggen niet zozeer achter de werkelijkheid, zij ZIJN de werkelijkheid.(De natuur is het boek van God: Galileo.)
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door David Bakker »

Ik meen me herinneren dat Neerhoff een keer het volgende heeft gezegd: "Metafysica is het wezen achter de observeerbare natuur (fysica). Observatie: er is orde in de natuur. Vraag: wat is het wezen (wat steekt er achter?) van die orde? Antwoord (metafysica): wetmatigheden. Wetmatigheden = wiskunde. Conclusie: de taal van de natuur is wiskunde (Galileo)."

Als zowel Hume als Spinoza naturalisten zijn. Wat is dan het grote verschil tussen hen beiden? Dat Spinoza orde ziet en Hume niet?
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:Ik meen me herinneren dat Neerhoff een keer het volgende heeft gezegd: "Metafysica is het wezen achter de observeerbare natuur (fysica).
Ik bedoelde Spinoza's metafysica: zijn natuur is meer dan wat men gebruikelijk onder natuur of fysica verstaat. Spinoza is immers een monist: er is 1 substantie, waarvan geest en lichaam de twee kanten zijn.

Het is trouwens een discussiepunt of Spinoza een naturalist was.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:Ook het vermeende universele karakter van zijn zedenwet is een punt van discussie.
Kant is een puriteinse zedenmeester: hij doet net alsof de mens (=diersoort) zich onder elke omstandigheid door zijn verstand laat leiden. De werkelijkheid is compleet anders: emotie en intuïtie spelen de hoofdrol in het menselijk gedrag.

En nu zijn we meteen beland bij het onjuiste, negatieve beeld van "de" Verlichting! Die zou immers al zijn kaarten hebben gezet op "de rede", en zie: de mens blijft maar oorlog voeren. Hoezo vooruitgang?
hagenaars

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door hagenaars »

Filosofie is een moeilijk vak. "De mens" voert geen oorlog. Het zijn altijd collectiviteiten die onder bepaalde concrete omstandigheden ten strijde trekken.
Zo wordt een collectiviteit, bij voorbeeld een staat*), geleid door emoties, redelijke argumenten en intuïtieve motieven.
*) Het is echt een voorbeeld, je kunt ook andere collectieven onder de loep nemen bv. een stand, een vakbond, een artistieke richting e.t.q.
hagenaars

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door hagenaars »

Het is zeker zo moeilijk en dus tijdrovend, om Kant te bestuderen als b.v. Spinoza. Om Kant een gelovige te noemen, doe je hem onrecht. Om Spinoza een ongelovige te noemen?, ik weet niet of dat juist is. Beide kolossen van denkkracht zijn de moeite waard. (Ik kreeg zonder jarig te zijn, eergisteren een fraai cadeau. De zeventiende jaargang van De Dageraad, compleet en ingebonden. Veel Spinoza en Kant, ook toen al. )
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Immanuel Kant, een overschatte filosoof

Bericht door David Bakker »

Enkele citaten uit 'Democratische Verlichting' van Jonathan Israel:

"Het kantianisme was … een ongeëvenaard instrument voor de herbevestiging van de suprematie van gezag, geloof en traditionele moraal.."

“Ondanks zijn algehele kalme nuchterheid had de tussenkomst van Kant in de Spinozastreit een sterke invloed op elk niveau van de Midden-Europese hoge cultuur. Dat gold met name voor zijn stelling dat de zoektocht van de mens naar geluk onlosmakelijk verbonden is met de traditionele godsdienst en moraal en dat het zedelijk leven afhankelijk is van het geloof in God, de vrijheid van de wil en de onsterfelijkheid van de ziel.”

“Kants doorbraak betekende bovenal de filosofische restauratie van het christendom en de gangbare moraal in hun hegemonie ten aanzien van geleerdheid, wetenschap en de Verlichting.”

"Een deel van het probleem was dat Kant, net als Locke en Hume, het bereik van de zuivere rede drastisch had ingeperkt en veel meer dan zij de filosofie veranderd had in een zeer technisch onderwerp, waarbij de inhoud van de moraal, de politiek en de maatschappijbeschouwing grotendeels buiten de competentie van de rede bleef. Aldus accepteerde het kantianisme grotendeels de onderschikking van de filosofie aan het gezag, de christelijke theologie en de bestaande maatschappelijke orde op een moment dat gezag, de theologie en de bestaande maatschappelijke orde juist de dingen waren, die het meest betwijfeld werden en onder vuur lagen."

"Het kantianisme loopt met zijn droge complexiteit en technische ingewikkeldheid tegen een ander belangrijk nadeel aan. Wan het versterkte de tendens de reikwijdte van de filosofie te verkleinen en specialisten in het algemeen los te maken van de samenleving. Aldus versnelden de Kantianer de opkomst van een nieuwe soort pedanterie en scholastiek."
Plaats reactie