Pagina 3 van 3

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: di 30 dec 2014, 06:56
door hagenaars
Hartelijk dank voor dit geleerd betoog. Inderdaad Rotterdam kan trots zijn op deze voorvader. Tot mijn vertrek naar Haarlem bezocht ik jaarlijks de lezing van de Pierre Bayle Stichting. Grote internationale namen kwamen langs.
In mijn bijdrage heb ik geprobeerd het maatschappelijk effect van de Maatschappij met de lange naam centraal te stellen, zij stichten scholen en andere relevante instellingen. Dat effect was de hele negentiende eeuw merkbaar.

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (kortweg 't Nut) is een landelijke vereniging met plaatselijke afdelingen ("departementen"), opgericht in 1784, die zich ten doel stelt het welzijn, in de ruimste zin, van individu en gemeenschap te bevorderen. De vereniging streeft naar individuele en maatschappelijke ontplooiing met een zo hoog mogelijk cultureel gehalte. De Maatschappij hield en houdt zich bezig met zaken die het algemeen belang dienen, zoals onderwijs, ontwikkeling en maatschappelijke discussie. Ze heeft daarmee een bijdrage geleverd aan de democratisering van Nederland.

Van begin af aan heeft de Maatschappij zichzelf gezien als een instelling voor volksontwikkeling, en dat betekende - zeker 150 jaar lang - voor ontwikkeling van het "lagere volk", de achtergestelden

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: di 30 dec 2014, 13:07
door fred neerhoff
hagenaars schreef:Tijdens de politieke conflicten tussen de prinsgezinden en patriotten kwam het prinsgezinde stadsbestuur van Edam in conflict met de Maatschappij waarvan de meeste leden met de patriotten sympathiseerden
Als bekend is de patriotten beweging een loot aan de boom van de Gematigde Verlichting met Jean Jacques Rousseau als filosofisch boegbeeld (zie ook http://www.vrijdenkersforum.nl/forum/vi ... ?f=9&t=428 )

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: wo 31 dec 2014, 05:10
door hagenaars
De Maatschappij was zeker niet gematigd, eerder radikaal. Kijk naar de maatschappelijke invloed en oordeel dan.

Het orangisme of de prinsgezindheid was een politieke stroming in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795).

De prinsgezinden stonden in deze periode tegenover de staatsgezinden. Deze tweedeling in de jonge republiek kan gezien worden als een politieke voortzetting van de tegenstelling tussen remonstranten (staatsgezinden) en contraremonstranten (prinsgezinden) tijdens het Twaalfjarig Bestand.

De remonstranten waren republikeins en legden meer de nadruk op tolerantie; zo hadden ze een vrijere opvatting over de interpretatie van de bijbel en geloofden ze niet in predestinatie. De remonstranten werden geleid door mannen als Johan van Oldenbarnevelt. Als tegenstander van Oldenbarnevelt sloot prins Maurits zich daarop aan bij de contraremonstranten, en die steunden hem in zijn aanspraken op een Nederlandse troon of stadhouderschap. Er dreigde even zelfs een burgeroorlog.

De staatsgezinde partij werd gekenmerkt door voorzichtigheid — vooral in alle zaken die de handel zouden kunnen benadelen — en had haar aanhangers vooral in de heersende klasse en regenten. Raadpensionaris Johan de Witt was leider van de staatsgezinden. Hij was het die in 1654 bij de vrede met Engeland (en zijn geestverwant Oliver Cromwell) een geheime Akte van Seclusie liet opnemen die het de Republiek verbood een Oranje als stadhouder aan te stellen. De Witt zette daarna alle zeven de "Provinciën" onder druk om deze akte aan te nemen.

De prinsgezinden werden aangevoerd door de stadhouder en mannen als Cornelis Tromp. Zij speelden een belangrijke rol in het verdrijven van de gebroeders de Witt. Dit mondde op 20 augustus 1672 uit in de georganiseerde lynchpartij op het Groene Zoodje bij het Haagse Binnenhof.

Lees verder: http://nl.wikipedia.org/wiki/Patriotten

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: wo 31 dec 2014, 12:49
door fred neerhoff
hagenaars schreef:De Maatschappij was zeker niet gematigd, eerder radikaal. Kijk naar de maatschappelijke invloed en oordeel dan.
Maatschappelijke impact is beslist geen criterium waarin de Gematigde en de Radicale Verlichting zich van elkaar onderscheiden! Het verschil is wèl dat de Radicalen zich in geen enkel opzicht beriepen op het bovennatuurlijke terwijl de Gematigden God’s voorzienigheid juist niet uitsloten, zie ook http://www.vrijdenkersforum.nl/forum/vi ... ?f=9&t=428

Trouwens, de broers Johan en Pieter de la Court staan te boek als de meest radicale republikeinen uit de Nederlandse geschiedenis. Al omstreeks 1650 beheersten zij het publieke debat met hun denkbeelden over vrijhandel, democratie en tolerantie. Hun invloed strekt zich uit van Spinoza tot de Amerikaanse Revolutie.

Bron: Arthur Weststeijn, “De Radicale Republiek, Johan en Pieter de la Court, Dwarse denkers uit de Gouden Eeuw” (2013).

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: wo 31 dec 2014, 13:38
door hagenaars
Ik bedoelde de doelstelling: " Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling." en de rol daarbij van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. En dat dan in relatie tot de Nobelprijs van dit jaar.Je hebt gelijk de gematigde en radicale verlichting is een ander onderscheid. Ik benadruk de bijdrage van het Nut aan de ontwikkeling van het onderwijs in ons land.
Het is een feit dat de gebroeders de la Court serieuze voorlopers waren. Ik weet echter niet of hun ideeën altijd even praktisch waren. Dat maakt hun invloed toch minder groot. Dank voor de titel van Arthur Weststeijn.

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: wo 31 dec 2014, 14:40
door fred neerhoff
hagenaars schreef:Ik bedoelde de doelstelling: " Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling."

Dat is precies wat ik ook bedoel. Ik plaats een en ander slechts in het bredere perspectief van de Verlichting. Want het is juist die Verlichting waaraan we de moderniteit te danken hebben.
hagenaars schreef:En dat dan in relatie tot de Nobelprijs van dit jaar.
Inderdaad, culturen waaraan de Verlichting aan voorbij is gegaan hebben nog een weg te gaan.

Re: Kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke o

Geplaatst: do 01 jan 2015, 07:26
door hagenaars
Ja, maar het hoeft geen eeuwen te duren, als het verzet in Pakistan gebroken kan worden dan is volksontwikkeling een fluitje van een cent.