Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

hagenaars

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door hagenaars »

De Universiteitsbibliotheek van Amsterdam staat boordevol verboden boeken die op bv. het Rokin aldaar werden uitgegeven. Je kon ook eenvoudig naar de vrijplaats Culemborg verhuizen. De term "in Nederland" voor de zeventiende eeuw is historisch onjuist. Kijk maar: https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q= ... Me87fGO4dz

https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q= ... IYB3FB5-a1
hagenaars

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door hagenaars »

Ter voorkoming van misverstand: Op de Heilige weg in Amsterdam functioneerde Het Rasphuis. Wie daar terecht kwam was nog niet jarig.
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door David Bakker »

In Civus Mundi suggereerde Couwenberg dat er een verband is tussen materialisme, determinisme en nihilisme. Dit bracht mij er toe om nog eens te lezen wat Jonathan Israel over de Franse filosoof en arts Julien Offray de La Mettrie (1709-1751) heeft geschreven (zie Verlichting onder Vuur, 2010, hoofdstuk 31, blz. 909-930). Israel omschrijft La Mettrie - die de geneeskundige leer van de Nederlandse arts Herman Boerhave gebruikte ter ondersteuning van zijn filosofie – als een ‘empirische materialist’ voor wie het doel van het leven was om behoeftebevrediging na te streven en zo genot te ervaren.

La Mettrie’s nihilistische opvattingen c.q. zijn more en sociale cynisme - hij geloofde niet dat het volk verlicht kon worden - stuitte op weerstand bij de Radicale Verlichters (Diderot c.s.) die juist wel de overtuiging deelden dat door verlichting van het volk het mogelijk was een rechtvaardiger, democratischer samenleving op te bouwen. La Mettrie was dus een buitenbeentje die met zijn materialisme (en determinisme) bij de Radicale Verlichting hoort maar qua politieke opvattingen (een verlichte elite moest volgens hem het voortouw nemen) meer bij de Gematigde Verlichting. Voorts wijst Israel erop dat postmodernisten La Mettrie hebben gebruikt om de Verlichting in diskrediet te brengen (Zou Couwenberg hierdoor zijn beïnvloed?). Kortom het betreft een boeiend hoofdstuk met een aantal belangrijke noties.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door fred neerhoff »

Ik heb de indruk dat de "Verlichting" onder brede lagen van de bevolking wordt gelijkgeschakeld met de gematigde variant, met Immanuel Kant in de hoofdrol. Verder geloof ik niet dat Wim Couwenberg het transcendente van zijn katholieke verleden voorbij is.
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef:Ik heb de indruk dat de "Verlichting" onder brede lagen van de bevolking wordt gelijkgeschakeld met de gematigde variant, met Immanuel Kant in de hoofdrol.
Niet alleen onder de brede lagen maar ook bij de "academische elite" is mijn indruk. Er wordt door die elite soms wel lippendienst bewezen aan Spinoza - zo bracht Paul Cliteur onlangs nog een boek uit onder de titel 'De moord op Spinoza' - maar of men nu daadwerkelijk begrijpt waar Spinoza voor staat is een grote vraag.

Een andere vraag tussendoor. De Verlichting wordt vaak in verband gebracht met secularisatie. Echter, de secularisatie kwam pas echt massaal op gang na WOII. Zou je kunnen stellen dat de Gematigde Verlichting het proces van secularisatie heeft vertraagd?
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:Zou je kunnen stellen dat de Gematigde Verlichting het proces van secularisatie heeft vertraagd?
Ja, dat lijkt mij een open deur. Spinoza (die niet anti religie was, maar wel tegen bijgeloof, waaronder alle gevestigde godsdiensten) - met volgelingen als Denis Diderot en Paul-Henri Thiry d'Holbach - wilde de gevestigde godsdiensten op afstand van de Staat. En juist Spinoza's filosofie is met de gematigde hoofdstroom van de Verlichting (waaronder Jean Jacques Rousseau) effectief op een zijspoor gemanoeuvreerd.

M.i. heeft dit alles te maken met de impact van religie, de annexatie ervan door het christendom en de verwarring omtrent de betekenis van het begrip 'religie'.
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef:M.i. heeft dit alles te maken met de impact van religie, de annexatie ervan door het christendom en de verwarring omtrent de betekenis van het begrip 'religie'.
Ik denk dat je dit nader moet toelichten.
Gerard R.
Berichten: 206
Lid geworden op: zo 27 jan 2019, 12:21

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door Gerard R. »

Religie en de ware betekenis daarvan of "wat is het nou" is een zeer interessant terrein.
Volgens mij is het de tegenstelling tussen onze nietigheid en wat er tegenover ons is. Of 'waar wij deel van uitmaken', wat misschien zelfs wel oneindig van karakter is. Daar kunnen wij ons geen idee van vormen... Op aarde brengt het heel wat teweeg.... :(
Klimatologische ineenstorting begonnen, zegt de VN. Dus... vliegen, rijden, varen, oorlog, machientjes, BBQ of het leven ervan afhangt..
hagenaars

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door hagenaars »

Ja, u duwt de open deur nog maar eens open. Ik blijf wel benieuwd naar die nadere toelichting van Neerhoff die Bakker vroeg. Immers, het blijven anders cryptische woorden en zinnen.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Radicale Verlichting versus de Gematigde Verlichting

Bericht door fred neerhoff »

David Bakker schreef:
fred neerhoff schreef:M.i. heeft dit alles te maken met de impact van religie, de annexatie ervan door het christendom en de verwarring omtrent de betekenis van het begrip 'religie'.
Ik denk dat je dit nader moet toelichten.
Religie is een veel ruimer begrip dan geloof. Elk geloof is een (armzalige) uiting van religie, maar niet andersom. En omdat het Westen na de Gematigde Verlichting nog immer doordrenkt is van het christelijke geloof, is de veel ruimere betekenis van religie compleet ondergesneeuwd geraakt.
Plaats reactie