NATURALISME versus HUMANISME

fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door fred neerhoff »

NATURALISME versus HUMANISME

Naturalisme is de filosofie die ‘alles wat is’ binnen een natuurlijk kader plaatst. Net als het moderne of seculiere humanisme wordt daarmee het transcendente of bovennatuurlijke niet erkend. M.a.w. de aanhangers van beide wereldbeschouwingen geloven niet in wonderen en geloven niet in god(en).

Maar waar humanisten de mens als maat der dingen beschouwt, stellen naturalisten de Natuur *) centraal. En daar waar voor naturalisten de mens een integraal onderdeel is van de Natuur, zo ervaren humanisten de wereld buiten de mens als de natuur.

*) Natuur (met een hoofdletter) = alles wat is. Zowel de ‘bloemetjes en de bijtjes’, de Melkweg, een auto-ongeluk, atoomfysica, muziek. Meer in het algemeen: alle al dan niet levende materie, gebeurtenissen, gevoelens , opvattingen, ideeën en gedachten: alles behoort tot de Natuur, die derhalve allesomvattend is. Verder wordt de ordening van de Natuur toegeschreven aan natuurwetten die op elke plaats en tijd identiek worden ondersteld. (Merk op dat deze definitie zich onderscheid van het ingeburgerde begrip natuur als de ‘bloemetjes en de bijtjes’ en het object van studie van de fysica.)

Omdat ‘al wat is’ niet bij machte is in te grijpen in de universeel geldende natuurwetten, maar er juist het gevolg van is (!!) zal een meer solide onderbouwing van een wereldbeeld moeten starten bij de Natuur zelf (Spinoza), en niet bij de mens (Descartes, Kant, Sartre). Werkelijk inzicht in al wat leeft (in casu de mens) kan immers pas verworven worden met de natuurwetten als ultiem uitgangspunt.

Over de moraal

De natuurwetten liggen niet alleen ten grondslag aan het ontstaan van leven uit dode materie, maar zij onderhouden tevens de biologische evolutie. Die evolutie heeft op haar beurt geen ander doel dan het tegemoet komen aan soort-specifieke belangen. Belangen die de soort in stand trachten te houden.

Voor naturalisten is de publieke moraal gelijk aan de resultante van een belangen afweging. Belangen die, zoals hierboven betoogd in de grond een biologische basis hebben.

Een praktische soort-specifieke morele leefregel is gebaseerd op het betrachten van de wederkerigheid van belangen.

Echter, die wederkerigheid blijft voor naturalisten beperkt tot dezelfde waarden gemeenschap, en daarbuiten zolang het algemeen belang zich daar niet tegen verzet. Humanisten daarentegen, trekken de wederkerigheidsregel door tot de gehele mensheid. Hun moraliteitsopvatting is daarmee universeel, terwijl die voor naturalisten relatief is (belangen conflicteren nu eenmaal; verschillende waarden gemeenschappen met strijdige belangen zullen verschillende opvattingen over de moraal huldigen).
hagenaars

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door hagenaars »

Een uitstekend verhaal! Ik denk wel dat de beide begrippen zich moeilijk laten vergelijken, voor de humanist is de mens een concrete entiteit, mensen om je heen of mensen elders waar je toch verantwoordelijkheid voor hebt. Natuur is een abstracter begrip, zeker zoals het hier is gedefinieerd. Er zit in dit abstracte begrip ook iets ongrijpbaars, de natuur kunnen wij niet beïnvloeden.
Terwijl de humanist de menselijke verantwoordelijkheid centraal stelt, is er bij de naturalist weinig speelruimte en blijft die verantwoordelijkheid achterwege, zij is een illusie immers. Het is een misverstand dat humanisten de mens als maat der dingen zien, klimaat, vrede, economie hebben alle een eigen objectief vast te stellen dynamiek, los van de individuele mensen.
De humanist zal wel de verantwoordelijkheid voor vrede, klimaat of economie vaststellen of proberen vast te stellen, maar die fenomenen kennen hun eigen dynamiek. Humanisten beschouwen zich wel degelijk als deel van de natuur.
Descartes, Sartre en Kant bepalen voor de mensen een specifieke plaats in de natuur. De mensen kunnen in hun filosofieën een eigen plaats bepalen, zij zijn niet machteloos, ethiek is bij de drie auteurs een vast te stellen gegeven. Humanisten wijzen de natuurwetten niet af, zij houden er wel degelijk rekening mee. Maar er is ook ethiek, lotsbepaling. Zelfinzicht. Belangen zijn er van verschillende aard, het belang van mijn medeburger, mijn familie, mijn klant, de staat. Het verschil tussen universele en relatieve moraliteitsopvatting, daar wil ik nog even wat langer over nadenken.
Hartelijk dank voor dit heldere betoog...
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door fred neerhoff »

Naturalisten zijn niet normatief, terwijl het normatieve er bij het humanisme vanaf druipt.
hagenaars

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door hagenaars »

Ja, dat is zeker waar, maar is het onjuist? Iedereen hanteert toch normen en beoordeelt zijn medemens?
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door fred neerhoff »

Voor naturalisten is eigenbelang de grondslag van moraal, terwijl humanisten meer zien in medelijden.
hagenaars

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door hagenaars »

Interessant punt, er sterft iemand bij de buren, jij hebt medelijden, maar ook een eigenbelang, je wilt goede en hartelijke relaties met die buren, zij passen namelijk op de kat als je van huis bent en je kunt ook nog een glaasje whisky komen drinken. Wat doe je? De moraal is naar mijn mening te complex om aan één punt op te hangen. Eigenbelang en medelijden, een mooi koppeltje,,,
hagenaars

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door hagenaars »

Vechten in Irak en Syrië. Een tweede voorbeeld. Medelijden met de slachtoffers van het z.g. Kalifaat, maar ook een eigenbelang, want een huis vol vluchtelingen, dat willen we niet...
hagenaars

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door hagenaars »

Echter, die wederkerigheid blijft voor naturalisten beperkt tot dezelfde waarden gemeenschap, en daarbuiten zolang het algemeen belang zich daar niet tegen verzet. Humanisten daarentegen, trekken de wederkerigheidsregel door tot de gehele mensheid. Hun moraliteitsopvatting is daarmee universeel, terwijl die voor naturalisten relatief is (belangen conflicteren nu eenmaal; verschillende waarden gemeenschappen met strijdige belangen zullen verschillende opvattingen over de moraal huldigen).
fred neerhoff

Ik voel mij verantwoordeljk (En velen met mij…) voor bootvluchtelingen op weg naar Europa. Andere waardengemeenschap en strijd met het algemeen belang, want veel vluchtelingen in huis is geen goed idee. Een botsing van waarden? Toch niet, lijkt mij. Je kunt heftig van mening verschillen met een Syrische of Afghaanse vluchteling, er is geen gelijke waardengemeenschap. En toch, bovendien uit eigenbelang…je verantwoordelijk voelen voor die vluchteling. Verdrinken mag hij niet.
Ik denk dat mijn humanisme, mijn moraliteitsopvatting, minder relatief is, maar gelukkig niet universeel.

Hagenaars.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door fred neerhoff »

Naturalisten streven op de eerste plaats naar inzicht, terwijl humanisten de moraal voorop stellen.

Naturalisten willen weten hoe het is, humanisten hoe het hoort / zou moeten zijn. Waarheidsvinding versus zedenmeesterij / moraliseren.
hagenaars

Re: NATURALISME versus HUMANISME

Bericht door hagenaars »

Er is geen verschil in de aanpak tussen veel humanisten en alle naturalisten. Je hebt gelijk, er zal best tussen al die humanisten wel eens een moralist lopen. Daarbij gaat het dan meestal niet om de vraag, hoe hoort het eigenlijk, al zal ook die zal wel eens gesteld worden, maar meer, wat kan ik voor u doen.
Plaats reactie