Vrijdenkersforum.nl

Wat doet de techniek? het brengt gezondheid, onderwijs, welvaart en veiligheid. Het kan echter ook misbruikt worden. Ik weet niet of het wantrouwen in rationaliteit helemaal terecht is:

"Rationaliteit in algemene zin is consistent handelen op basis van de rede. Hierbij vindt ideevorming en handelen plaats op basis van feiten met kennis van oorzaak en gevolg en zijn de te verwachten baten groter dan de verwachte kosten. In ruime zin zijn er echter verscheidene soorten rationaliteit. Zo houdt de beperkte rationaliteit rekening met de beperkte beschikbaarheid van informatie, cognitieve beperkingen en de beperkte tijd om tot een besluit te komen.

Rationaliteit is van groot belang in het werk van Max Weber. Het was volgens hem de rationalisering die de moderne maatschappij mogelijk had gemaakt. Hij maakte onder meer onderscheid tussen doelrationaliteit en waarderationaliteit. Wat rationaliteit nu echter precies inhoudt, blijkt niet eenduidig te beantwoorden en Weber zelf onderscheidt al zestien verschillende betekenissen bij het begrip." einde citaat Wikipedia.

hagenaars schreef:Ik weet niet of het wantrouwen in rationaliteit helemaal terecht is:

Nog eens: het gaat hier over hoofdlijnen.

Te beginnen met de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog lijkt het mij duidelijk dat hoop op techniek als oplossing voor alle problemen ná de grote destructies van de vorige eeuw inmiddels vervlogen is.

Idem dito met hoop op de Rede. En juist die Rede was de grote belofte van de (Gematigde)Verlichting.

Ter verdediging van de rede moeten we teruggaan naar de periode voor de rede, namelijk de aristocratische willekeur, de moordpartijen, plunderingen en de toen ook al dodelijke veldslagen. De rede heeft ons daar van af geholpen, uiteindelijk is recht en vooral mensenrechten de norm geworden. Ik weet natuurlijk van de gruwelen van de beide wereldoorlogen. Maar uiteindelijk kwam daar de Volkenbond, de dekolonialisatie en meer algemeen het mensenrecht voor terug. Tenslotte de V.N. en de Veiligheidsraad, menige gruweldaad is zo voorkomen.
Wat bracht de techniek? Schoon drinkwater, transport, electriciteit en geneeskunde. Welvaart en eerlijker verhoudingen. Wie verdedigt de slaverij nog?

De crux van mijn betoog lijkt je te ontgaan: NIET wordt gesteld dat de Rede van ondergeschikt belang is, in tegendeel zelfs!

Sterker nog, de Rede is de enige instantie die ons ter beschikking staat om onze gevoelens en intuïties aan een rationeel onderzoek te onderwerpen en waar nodig, bij te sturen.

WEL wordt gesteld dat het oude perspectief van de mens als een rationeel bestuurde machine definitief zijn charme verloren heeft.

Dit zie je ook terug in de economie. Wie gelooft er nog in het heilige marktdenken waarin de mens als een rationele beslisser wordt gemodelleerd?

Goeie vraag: ik...

(Er is trouwens niets heiligs aan marktanalyse.)

Politici varen nogal eens blind op het marktdenken.

Het alternatief, ingrijpen van staatswege leidt noal eens tot een hoop gedoe en heel zelden tot resultaat.

De wijdverbreide misvatting als zou wiskunde neerkomen op logisch redeneren is een andere illustratie van de gangbare overschatting van de rede en de onderschatting van de intuïtie.

De werkelijkheid is anders: zonder aanleg - dwz. gerichte intuïtie - kom je er met strikt logisch redeneren niet.

Nieuwe ideeën zonder intuïtie bestaan niet en de oplossing van een probleem verschijnt vaak in een flits. Pas achteraf wordt dan gepoogd die flits van een rationele basis te voorzien, maw. te bewijzen.

Zo is het precies! Intuitie zonder ratio leidt tot gezwets.

Zoals ratio zonder emoties tot morele leegte leidt.