De betekenis van Leo Polak

[hagenaars]

Ja, dat is een prima advies. Dank zover, maar het tempo ligt laag, eerst de Ethica herlezen...

[David Bakker]

Dat Polak verhaal over Spinoza is inderdaad onleesbaar. Zelfs Hagenaars is niet in staat een heldere samenvatting te geven.

Ik vraag me af of Polak überhaupt een filosoof of vrijdenker van betekenis is geweest.

[hagenaars]

Liever niet voorbarig reageren David. Geduld. Eerst lezen, dan oordelen: G.E.Langemeijer " In 1928 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Groningen, als opvolger van Gerard Heymans. Hij zou dit tot zijn dood blijven. Na 1910 werd hij actief in de vrijdenkerij voor de Vrijdenkersvereeniging De Dageraad (zijn eerste artikel dateert uit 1913). Hij gaf in 1931, 1932 en 1933 onder meer radiolezingen over diverse onderwerpen voor de Vrijdenkers Radio Omroepvereeniging (VRO) en hij was een vooraanstaand medewerker en adviseur van de vrijdenkersvereniging De Dageraad, maar voor zover bekend, geen lid. Wel was hij voorzitter van de Nederlandse Atheïstenbond."

In die jaren was er nog moed voor nodig om zo naar buiten te treden. Wist je trouwens dat die publicatie uit 1933 tevens een van de laatste was van de afdeling Nederland van het Kantgesellschaft? Intussen was er achter onze oostgrens het een en ander veranderd. Ik kom daar nog wel op terug.

[David Bakker]

Liever niet voorbarig reageren David. Geduld. Eerst lezen, dan oordelen: G.E.Langemeijer " In 1928 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Groningen, als opvolger van Gerard Heymans. Hij zou dit tot zijn dood blijven. Na 1910 werd hij actief in de vrijdenkerij voor de Vrijdenkersvereeniging De Dageraad (zijn eerste artikel dateert uit 1913). Hij gaf in 1931, 1932 en 1933 onder meer radiolezingen over diverse onderwerpen voor de Vrijdenkers Radio Omroepvereeniging (VRO) en hij was een vooraanstaand medewerker en adviseur van de vrijdenkersvereniging De Dageraad, maar voor zover bekend, geen lid. Wel was hij voorzitter van de Nederlandse Atheïstenbond."

In die jaren was er nog moed voor nodig om zo naar buiten te treden. Wist je trouwens dat die publicatie uit 1933 tevens een van de laatste was van de afdeling Nederland van het Kantgesellschaft? Intussen was er achter onze oostgrens het een en ander veranderd. Ik kom daar nog wel op terug.

Dus zijn betekenis moet meer worden gezocht in zijn moedige optredens dan in zijn zweverige gedachtegoed. Je plaatst dit topic immers niet voor niets in het onderdeel "Dossier pseudo-kennis"

[hagenaars]

Om je direct te antwoorden en heel beslist: Nee, ik vind Leo Polak zeker niet zweverig, niet onleesbaar en integendeel een heldere man. En goed te begrijpen. Een plaatsing onder een ander kopje vind ik prima!

[fred neerhoff]

Nee, ik vind Leo Polak zeker niet zweverig, niet onleesbaar en integendeel een heldere man. En goed te begrijpen.

Een kwesie van smaak dus, of is er meer substantie?

[hagenaars]

Ik hoop die vraag spoedig te kunnen beantwoorden, work in progress.

[fred neerhoff]

work in progress.

Dat zei je al eerder.

[David Bakker]

Om je direct te antwoorden en heel beslist: Nee, ik vind Leo Polak zeker niet zweverig, niet onleesbaar en integendeel een heldere man. En goed te begrijpen. Een plaatsing onder een ander kopje vind ik prima!

Maar als ik teksten als de onderstaande lees krijg ik toch een beetje puistjes:

"Op 9 december 2011 was het precies zeventig jaar geleden dat de Joodse rechtsfilosoof, vrijdenker en humanist Leo Polak ( 1880-1941) in het concentratiekamp Sachsenhausen overleed. Leo Polak was een strijdbare vrijdenker die durfde te getuigen, en die een verbindende schakel vormde tussen het vooroorlogse vrijdenken en het naoorlogse humanisme.

De essentie van zijn vrijdenken en humanisme getuigt van het besef van de verbondenheid van alle mensen als wezens die zich zo volledig en harmonieus mogelijk moeten kunnen ontplooien, en de erkenning van de mensheid als hoogste eenheid, hoger dan alle andere collectiviteiten die loyaliteit van mensen zouden kunnen eisen: kerk, Christendom, natie."

Met name dat besef van "verbondenheid van alle mensen" en "erkenning van de mensheid als hoogste eenheid" klinkt behoorlijk zweverig.

[hagenaars]

In de context van de dertiger jaren en geplaatst tegen zijn dappere optreden, niet. (Ben je je er van bewust dat Leo Polak in 1933 of ´34 de Afdeling Nederland van der Kant-Gesellschaft ophief? Tot dan de Nederlandse filosofen organisatie? Dat hij radio redevoeringen hield die verboden werden?)