Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door David Bakker »

In 1932 hield de bekende vrijdenker Leo Polak een lezing over Spinoza. Deze lezing is opgenomen in de bundel: “SPINOZA. Gezamenlijke redevoeringen, gehouden bij de Spinoza-herdenking door de afdeeling-Nederland van den Kant-Gesellschaft op Donderdag 29 December 1932 te Amsterdam in de Agnieten-kapel (Athenaeum-Illustre) door Dr. J.D. Bierens de Haan, Prof. Mr. Dr. Leo Polak, Dr. J.H. Carp, Jhr. Mr. Dr. J.J. von Schmid en Dr. H.W. van der Vaart Smit’, uitg. op gezag van de Afdeeling-Nederland der Kant-Gesellschaft, Haarlem, de Erven F. Bohn N.V., 1933.” Wat hier opvalt zijn de namen van de Dr. J.H. Carp en Dr. H.W. van der Vaart Smit die zich later bij de NSB zouden aansluiten.

Tot mijn spijt kon de lezing van Leo Polak “Spinoza als ethicus” me niet bekoren. Sterker nog ik moet bekennen dat ik er niets van begreep: te bevlogen, te moeilijk, te ingewikkeld. Of misschien ligt het niet aan mij maar is sprake van wartaal. Om me zelf te troosten las ik de minder bevlogen, nuchtere beschouwing van Anton Constandse “Spinoza en het Atheïsme” in 1932 uitgegeven door “De Dageraad”.
001_crA.jpg
001_crA.jpg (96.82 KiB) 13779 keer bekeken
002_crA.jpg
002_crA.jpg (131.38 KiB) 13778 keer bekeken
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door fred neerhoff »

Leo Polak was een uitgesproken humanistisch moralist. En als Spinoza iets niet is, dan is het wel een moralist!

Naar mijn mening snapte Anton Constandse Spinoza heel veel beter. Constandse was meer vrijdenker dan humanist.
Laatst gewijzigd door fred neerhoff op ma 16 jan 2012, 00:14, 2 keer totaal gewijzigd.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door fred neerhoff »

Leo Polak bevindt zich in bovenstaande publicatie trouwens in illuster gezelschap:

Bierens de Haan: bekend Hegeliaan, wilde het Spinozisme in overeenstemming brengen met het idealisme
Carp: bekend Spinozist en hoog geplaatst NSB 'er, na de oorlog veroordeeld tot twaalf jaar gevang
Van der Vaart Smit: NSB' er, na de oorlog veroordeeld tot twaalf jaar gevang
Von Smid: christelijk jurist en socioloog

Zij allen waren idealisten en anti-materialisten.
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef:Zij allen waren idealisten en anti-materialisten.
Is dat de reden dat Leo Polak zo populair is bij humanisten: zie http://www.humanistischecanon.nl/modern ... 1880_1941_ ?
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door fred neerhoff »

In de kern is het (moderne) humanisme een zedenleer zonder bijbel. Je kunt er dus bijna alle kanten mee op.
David Bakker
Beheerder
Berichten: 1337
Lid geworden op: ma 28 nov 2011, 00:35

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door David Bakker »

fred neerhoff schreef:In de kern is het (moderne) humanisme een zedenleer zonder bijbel. Je kunt er dus bijna alle kanten mee op.
Maar de Amsterdamse humanistische categismus oogt toch allerredelijkst. Daar valt toch weinig op aan te merken, zie http://www.humanistischverbond.nl/human ... namsterdam:

"De verklaring van Amsterdam

Tijdens het oprichtingscongres van de International European Humanist Union (IHEU) in 1952 is een verklaring met de uitgangspunten van het Humanisme van de unie geformuleerd en als resolutie aanvaard. Tijdens het internationaal congres ter gelegenheid van het vijftigjarige bestaan van de IHEU in juli 2002 is een gemoderniseerde versie, 'The Amsterdam Declaration', aangenomen. Hieronder is deze verklaring vertaald weergegeven.

Het humanisme vloeit voort uit een lange traditie van vrijdenken die vele van de grote denkers en kunstenaars van de wereld heeft geïnspireerd en heeft geleid tot de ontwikkeling van de wetenschap.

1. Het humanisme is ethisch. Het bekrachtigt de waarde, waardigheid en autonomie van het individu en het recht van ieder menselijk wezen op de grootst mogelijke vrijheid zolang dat verenigbaar is met de rechten van anderen. Humanisten hebben de taak zorg te dragen voor de gehele mensheid, inclusief toekomstige generaties. Humanisten zijn van mening dat moraliteit een wezenlijk onderdeel van de menselijke natuur is. Dat is gebaseerd op begrip voor en betrokkenheid bij anderen. Deze moraliteit behoeft geen externe bevestiging of buiten de mens gelegen fundament.

2. Het humanisme berust op de rede. Het streeft ernaar wetenschap creatief en niet destructief te gebruiken. Humanisten zijn ervan overtuigd dat problemen in de wereld door menselijk denken en handelen kunnen worden opgelost en niet door goddelijke tussenkomst. Het Humanisme bepleit de toepassing van wetenschappelijke methoden en vrij onderzoek ter bevordering van menselijk welzijn. Humanisten zijn echter ook van mening dat de toepassing van wetenschap en technologie ingetoomd moet worden door menselijke waarden. De wetenschap geeft ons de middelen, maar menselijke waarden moeten de doelen bepalen.

3. Het humanisme staat voor democratie en mensenrechten. Het Humanisme streeft naar de grootst mogelijke ontplooiing van ieder mens en meent dat democratie en menselijke ontwikkeling kwesties van rechten zijn. De grondslagen van democratie en mensenrechten kunnen op vele menselijke betrekkingen toegepast worden en zijn niet beperkt tot methoden van staatbestuur.

4. Het humanisme beklemtoont dat persoonlijke vrijheid verbonden moet zijn met sociale verantwoordelijkheid. Het Humanisme durft het aan een wereld te bouwen op basis van een vrij en aan de samenleving verantwoording verschuldigde individu en erkent onze afhankelijkheid van en verantwoordelijkheid voor de natuurlijke wereld. Het Humanisme is ondogmatisch en legt geen overtuiging op aan zijn aanhangers. Bijgevolg hecht het humanisme sterk aan onderwijs dat vrij is van indoctrinatie.

5. Het humanisme is een reactie op de wijdverbreide behoefte aan een alternatief voor een dogmatische religie. De grote wereldreligies claimen zich te baseren op een eeuwig geldende openbaring. Veel religies proberen hun wereldbeschouwing aan de gehele mensheid op te leggen. Het humanisme erkent dat betrouwbare kennis van de wereld en van onszelf, ontstaat door een voortdurend proces van waarneming, beoordeling en herziening.

6. Het humanisme hecht grote waarde aan verbeeldingskracht en artistieke creativiteit en erkent de transformerende kracht van kunst. Het humanisme bevestigt het belang van literatuur, muziek, beeldende kunst en de uitvoerende kunsten voor de persoonlijke ontplooiing en zelfverwezenlijking.

7. Het humanisme is een levenshouding die streeft naar de grootst mogelijke levensvervulling door bevordering van een ethische en oorspronkelijke leefwijze. Het biedt ethische en rationele middelen om de uitdagingen van onze tijd aan te pakken. Het humanisme kan voor iedereen, waar ook ter wereld een levenswijze zijn.

Het is onze eerste taak mensen via begrijpelijke taal bewust te maken van wat het humanisme voor hen kan betekenen en van hen vraagt. Wij hebben er vertrouwen in dat vrij onderzoek, de kracht van wetenschap en de creatieve verbeelding bijdragen aan vrede en compassie en ons de middelen bieden die we nodig hebben om problemen op te lossen. Wij doen een beroep op allen die deze overtuiging delen, zich met ons in dat streven te verbinden."
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door fred neerhoff »

Tja, wat een goede bedoelingen he.....Maar ik krijg pukkeltjes van zo'n padvinderachtige tekst.
hagenaars

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door hagenaars »

Ja, vreselijk taalgebruik. Toch staat er niets in dat ik zou willen bestrijden.
fred neerhoff
Berichten: 4560
Lid geworden op: di 13 dec 2011, 09:55

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door fred neerhoff »

hagenaars schreef:Toch staat er niets in dat ik zou willen bestrijden.
Ik wel.

Bijv. ad. 1: Wie of wat bepaalt wie of wat er ethisch is? Wat voor de 1 ethisch is, is voor de ander onethisch. Verder: 'Zorg dragen voor de gehele mensheid'. Nog afgezien van de schier grenzeloze pretentie, wordt hier miskend dat belangen conflicten intrinsiek bij alle vormen van leven behoren. Ook: de moraal bestaat niet. Wat voor de 1 moreel is, is voor de ander immoreel. Net als georganiseerde religies claimt het humanisme blijkbaar ook een niet bestaande absolute moraal waaraan gehoorzaamd dient te worden.

De hele definitie komt er in feite op neer dat door zichzelf humanist te noemen, men zich daardoor verklaart aan de goede kant van het leven te staan. Op z'n best onzin en op z'n slechtst een vrijbrief voor een superieure moraal.

En last but not least heeft de definitie geen oog voor de universele natuurwetten waaraan alles wat is - dus inclusief de mens - onderworpen is.
hagenaars

Re: Leo Polak over Spinoza: onbegrijpelijk

Bericht door hagenaars »

Je pikt er een kort zinnetje uit, terwijl er een program staat. Lees het nog eens goed door, de ethiek waar het hier om gaat wordt in de vervolg zinnen uitvoerig genoeg uit de doeken gedaan. Waar lees je dat er geen belangenconflict is? Ik lees ook nergens dat er slechts een moraal zou zijn. Het hele program begint nota bene met de ontwikkeling van de wetenschap in de preambule.
Nee, ook jij hoeft hiervan niets te bestrijden, ... :oops:
Plaats reactie